Inwazja intruzów na Tokio

Nie mam dobrej odpowiedzi na pytanie – już je słyszałem – dlaczego pcham się z buciorami tam, gdzie mnie nie chcą. Mogę wzruszyć ramionami i rzucić, że lecę na igrzyska, bo taką mam pracę, ale to chyba nie wyczerpuje tematu.

Będę intruzem, wszyscy będziemy. Japończycy nie życzą sobie igrzysk w Tokio – wraz ze zbliżaniem się ceremonii otwarcia wrogich imprezie obywateli przybywa, w najnowszych sondażach stanowią już 78 proc. ankietowanych. Rząd organizuje olimpijską zabawę wbrew społeczeństwu, szantażowany umową z MKOl, która straszy gigantycznymi odszkodowaniami, według ekspertów najwyższymi w dziejach ubezpieczeń.

Japończycy boją się, panicznie się boją, że przybysze ze świata – całego, to jedyne wydarzenie par excellence globalne, angażujące aż tylu przedstawicieli z aż tylu państw – nawiozą im koronawirusa, być może w nowych, groźniejszych wariantach, i nadadzą epidemii nowy impet. I proponuję nie prychać, że Japończycy delikatniutcy są i nadwrażliwi, skoro przeraża ich 1000 zakażeń dziennie w kilkunastomilionowej metropolii, najwyższą falę mają na poziomie nieporównywalnie niższym od europejskich szczytów. To najstarszy kraj na planecie, z ponad 30 mln mieszkańców w wieku 65+, z sięgającym ledwie 20 proc. ułamkiem zaszczepionych, ze służbą zdrowia niegotową na masowe hospitalizacje, szanującą dobrobyt jednostki. Inna kultura, mentalność, realia, o których nie mamy zielonego pojęcia. Poza tym – nie chcą nikogo wpuszczać, to nie chcą, nie muszą się tłumaczyć.

Praktyczne skutki znamy, cały internet huczy o kolejnych narzucanych przez gospodarzy rygorach bezpieczeństwa. Puste hale i stadiony, absolutny zakaz wysuwania nosa poza olimpijską bańkę, posiłki spożywane w pleksiglasowych kokonach, teoretycznie nie wolno nawet rozmawiać w autobusach rozwożących „członków rodziny olimpijskiej” (oficjalna terminologia). Sanitarny reżim obejmuje także dziennikarzy, nakłanianych do odbycia po przylocie przynajmniej trzydniowej kwarantanny – sam przeszedłem testy PCR w sobotę i niedzielę (96 oraz 72 godzin przed wylotem), ponownie przejdę je w czwartek (zaraz po lądowaniu), piątek, sobotę i niedzielę. Unijny paszport szczepieniowy w żaden sposób nie uprzywilejowuje, też nie mam prawa zbliżyć się do transportu miejskiego ani w ogóle wyjść do miasta, będą mnie przerzucać z olimpijskiego obiektu na obiekt, potrzeby muszę zgłaszać dzień przed. Niesfornych zdyscyplinuje śledząca aplikacja (obowiązkowo instalowana w smartfonie) oraz tokijczycy, których zachęca się, by fotografowali spotkane na ulicy osoby z akredytacjami i donosili o złamaniu reguł gry organizatorom. Kto je zignoruje, zostanie wydalony.

Nie skarżę się, szkicuję krajobraz. Wszystko podane wyżej ograniczenia skrępują także sportowców, o olimpijskim brataniu się nie ma mowy. Zamiast fundamentalnego dla ducha igrzysk bycia razem poświętujemy bycie osobno, na imprezie absurdalnie zatomizowanej, skrajnemu pechowcowi przebywającemu w bańce grozi odizolowanie na 14 dni tylko dlatego, że miał kontakt z innym pechowcem – o czym zawiadomi kolejna aplikacja, każdy z nas musi zainstalować dwie. Trzeba więc uważać stale, na wszelki wypadek obawiać się nawet jednoosobowego tłumu.

Nie zobaczymy w Tokio zwycięzców pochylających się ku oficjelom zawieszającym im na szyjach medale – krążki będą przynoszone na tacy, a sportowiec sam się udekoruje, mając pewność, że złota, srebra czy brązu dotykały wyłącznie osoby w zdezynfekowanych rękawiczkach, w pełni zaszczepione. Wykluczono ściskanie dłoni i wpadanie sobie w ramiona, twarze wszystkich uczestników ceremonii zasłonią maseczki, a wcześniej, w trakcie rywalizacji, harmider czy też przynajmniej szum trybun zastąpi, cytuję tutaj prezesa MKOl, „wciągająca ścieżka dźwiękowa” (kibicowskie odgłosy nagrane na poprzednich igrzyskach, piosenki rekomendowane przez narodowe komitety olimpijskie itd.). Zanosi się na scenerię trochę surrealistyczną. Wypraną z emocji, sztuczną. Co w najmniejszym stopniu odczują telewidzowie, którym podsunie się igrzyska skrupulatnie skadrowane i zmontowane.

Czy taka impreza może się udać? Byle nie przerwała jej erupcja zakażeń, wtedy na pewno się uda – oczywiście z perspektywy zwycięzców. Jeśli polscy siatkarze wrócą ozłoceni, będą szaleć oni i będą szaleć kibice, a jeśli nasi mają tradycyjnie przepaść w ćwierćfinale, to igrzysk dla nich nie ocaliłyby ani fantastyczna atmosfera na trybunach, ani wspólna decyzja całej wzruszonej pięknem sportu ludzkości o zaprowadzeniu wiecznego pokoju na świecie. Liczą się medale, dramaturgia rywalizacji. Gargantuiczne koszty igrzysk czy mundiali (zawsze drastycznie przewyższają wstępne szacunki, nigdy się nie zwracają) coraz częściej wywołują moralny niepokój i mieszkańcy państw demokratycznych debatują, czy warto porywać się na takie ekstrawagancje, ale kiedy zaczyna się walka, to zahipnotyzowani wpatrujemy się w walkę. A zawodnicy są niewinni. Oni rywalizują w przestrzeni eksterytorialnej, geograficzną lokalizację igrzysk – lub Euro 2020 – wybiera się ponad ich głowami.

Dlatego jesteśmy w potrzasku. Nieelegancko, delikatnie mówiąc, pchać się do Japonii wbrew Japończykom, ale nieprzyzwoite – znów: delikatnie mówiąc – byłoby również apelowanie o rezygnację z igrzysk – właśnie ze względu na los maltretujących swoje ciała sportowców, dla których bywają one największym marzeniem, życiowym celem. Niekoniecznie dla budzących złość celebrytów i multimilionerów czy spełniających się gdzie indziej, jak zdobywający chwałę w Wielkim Szlemie tenisiści lub oblatujący NBA koszykarze. Większość olimpijczyków to osoby anonimowe, często amatorzy, na pewno niezdolni do zbicia na uprawianiu swojej dyscypliny fortuny. A igrzyska odbywają się rzadko, ich odwołanie wywołałoby poważniejsze skutki niż skasowanie organizowanych co roku Wimbledonu albo Tour de France. Przerwa ciągnęłaby się wówczas osiem lat. Osiem długich lat, prawie wieczność, tyle czasami trwa całe sportowe życie – a przynajmniej szczytowy okres kariery, pozwalający marzyć o byciu najlepszym na świecie.

PS A tutaj jeszcze, dla prenumeratorów „Gazety”, ostatnie słowo o Euro 2020, pt. „Złote medale są przeceniane”. O tym, co pozostało – jak mi się zdaje – niewypowiedziane, choć uczyniło turniej absolutnie bezprecedensowym.